Bankaların Mevduat Faizleri Rekor Düzeyde Düştü
Enflasyonda 2018’in son çeyreğinden itibaren gözlenen düşüş eğilimi ve paralelinde Merkez Bankası’nın faiz indirimi ile birlikte bankaları fonlama maliyetindeki ucuzlama, mevduat faizlerinde de altı aylık sürede rekor düşüşü beraberinde getirdi.
Geçen yılın temmuz ayına kadar %20’nin üzerinde seyreden bankalardaki mevduatın ortalama vadesi, bu tarihten itibaren hızlı bir iniş temposu izledi ve yılı %10,6 seviyesinden kapattı. Yılın ilk haftası içinde ise, %9,88’e gerileyerek, 34 ayın ardından yeniden tek haneyi gördü. Bankalardaki mevduatın ağırlığını oluşturan 1-3 ay arası vadedeki faiz oranı %9,60’a, bir yıl ve üzeri vadeli mevduatın ortalama faizi de %9,93’e geriledi.
Enflasyondaki düşüş eğilimi ile birlikte Merkez Bankası’nın fonlama maliyetindeki ucuzlama, mevduat faizlerini de kısa süre içinde rekor seviyede aşağı çekti. Bankaların mevduata uyguladığı faiz oranının ortalaması 2020’nin ilk haftasında tek haneye geriledi. 3 Ocak ile biten haftada mevduatta ortalama faiz oranı %9,88’e indi. Bankalardaki mevduatın ağırlığını oluşturan 1-3 ay arası vadedeki faiz oranları da yüzde olarak sırasıyla %9,60 ve %10,46 olarak gerçekleşti. TCMB’nin verilerine göre, faiz oranı bir yıl ve üzerinde vadeli mevduatta ise %9,93 seviyesinde gerçekleşti. Haziran-2018’den itibaren yaşanan kur krizine paralel olarak hızla tırmanışa geçen mevduat faizleri, ekim ayında %24’ü aşarak uzun yıllar ortalamasının üzerine çıkmıştı. Bu tarihten sonra %24-21 arasında seyreden ortalama faiz oranı, TCMB’nin faiz indirimleri ve enflasyondaki düşüş paralelinde bu kez ters yönde hızlı bir iniş eğilimine girmişti. Ortalama mevduat faizi 2019 yılını ise 10,6 seviyesinden kapatmıştı.
İnşaattaki Toparlanma Cirolara Yansıdı
İnşaat sektöründe dipten dönüş, ciro endekslerine de yansıdı. İnşaat sektörü ciro endeksi arındırılmış verilerle kasımda bir önceki aya göre %4,5, geçen yılın aynı dönemine göre ise %2,6 oranında artış kaydetti.
Şubat 2019’da 107,8 değeri ile baz yılı 2015 seviyesine yaklaşan takvim etkisinden arındırılmış endeks yıl içinde ikinci dip noktasını ise 137,4 ile haziran ayında yapmıştı. İnşaat ciro endeksi, bu tarihten itibaren hafif de olsa yönünü yukarıya çevirmiş ve ılımlı bir artışla ekim ayında 170,6 değerine ulaşmıştı.
Ayrıntılara bakıldığında ise sektör genelindeki iyileşmenin ağırlıkla bina inşaatı faaliyetlerinden kaynaklandığı görülüyor. Aylık bazda bina inşaat endeksi %8,8 artarken, bina dışı inşaat ciro endeksindeki artış %1,5’te kaldı. Geçen yılın aynı dönemine göre ise bina inşaat endeksi %7,9 artarken, bina dışı inşaat endeksinde %5,5 küçülme yaşandı. Bina inşaatı endeksi ekim'de aylık %1,9, yıllık bazda ise %24,2 oranında düşüş kaydetmişti.